Geschiedenis
Het kasteel van Fallais, gelegen in de provincie Luik, vormt als vesting kasteel uit de 13e eeuw een getuige van het verleden. Bij de 19e-eeuwse restauraties zijn de volumes van het feodale gebouw zorgvuldig bewaard gebleven. Een deel van het oorspronkelijke verdedigingssysteem van dit mooie voorbeeld van een vesting kasteel in het laagland is nog steeds zichtbaar.
Historisch overzicht
Rond 1150 bouwt de familie Beaufort een hoge vierkante donjon, omgeven door een muur met een wachtersgang.
Na 1200 worden zowel een hoofdgebouw als vier torens (Grignardtoren, Boergondische Toren, Toren van Johannes De Doper en Munttoren) aan de donjon toegevoegd.
In 1275 wordt Fallais belegerd door de Luikenaren tijdens de Koe-oorlog.
In 1464 wordt Fallais eigendom van Karel de Stoute.
In 1468 ontmoeten Karel de Stoute, koning Lodewijk XI en de prins-bisschop van Luik, Louis de Bourbon elkaar in Fallais. Tijdens deze ontmoeting wordt besloten de stad Luik te plunderen en met de grond gelijk te maken, ondanks het verzet van de prins-bisschop.
In 1675 verblijft Lodewijk XIV in Fallais tijdens het beleg van Hoei. Bij zijn vertrek laat hij de torens Grignard en Bourgogne en de noordelijke en oostelijke vestingsmuren kanonneren.
In 1881 restaureert architect Auguste van Assche Fallais.
Auguste van Assche (1826-1907)
Deze Gentse architect had een passie voor gotische kunst en wou dankzij een zorgvuldige, afgemeten en getrouwe restauratie gebouwen hun oorspronkelijke aanzicht teruggeven.
In het geval van Fallais ging het om de restauratie van het 15e-eeuwse kasteel dat toebehoorde aan Karel de Stoute, maar met toevoeging van ramen om het bewoonbaar te maken.
Van Assche restaureerde verschillende meesterwerken, waaronder de kastelen van Spontin en Leignon, de Sint-Pauluskathedraal, de Sint-Martinusbasiliek en de collegiale kerk van Sint-Denijs in Luik, de collegiale kerk van Dinant, het Bijlokehospitaal in Gent en de kerk van Onze-Lieve-Vrouw van Pamele in Oudenaarde.
Plan van het kasteel
Boergondische Toren
Deze toren werd door kanonschoten met de grond gelijk gemaakt door Lodewijk XIV na zijn verblijf in Fallais van 3 tot 9 juli 1675, tijdens het beleg van Hoei. Ze werd zorgvuldig heropgebouwd door van Assche in 1881.Poortgebouw en ophaalbrug
De torentjes, die tot aan de eerste verdieping geheel massief zijn, dateren van rond 1200. Het poortgebouw is van latere datum (waarschijnlijk na de brand van 1332 ?). Let op de dubbele doorgang: de voetgangersweg is gescheiden van de ophaalbrug voor karren.Hoofdgebouw
Dit werd gebouwd rond 1200, gerestaureerd in 1881, en beschadigd tijdens de brand van 1937.Toren van Johannes De Doper
Op de eerste verdieping was vroeger een kapel gevestigd gewijd aan Johannes De Doper.Capitainerie
Voormalig officiersverblijf. Dit deel is recenter dan het Hoofdgebouw.Nieuw kwartier
Werd rond 1500 en 1700 verbouwd en gerestaureerd.Munttoren
In deze toren kunnen de heren van Fallais hun privilege hebben uitgeoefend om munt te slaan.Oostelijke vestingmuur
Werd in 1675 door Lodewijk XIV vernield.Grignardtoren
Werd in 1675 door Lodewijk XIV vernield, maar in 1757 gedeeltelijk heropgebouwd in zandsteenblokken om als duiventil dienst te doen.Noordelijke vestingmuur
Werd in 1675 door Lodewijk XIV vernield.Gebeeldhouwd hoofd
Rond 1500, versiering van de sleutel van de halfronde boog van het poortgebouw aan de kant van de binnenplaats.
De slotgracht
De slotgracht is aanzienlijk smaller dan ze vroeger was. Het kasteel werd oorspronkelijk omringd door een dubbele slotgracht, die aan de meest blootgestelde zijden (zuiden en oosten) zelfs driedubbel was. De noord- en westkant werden enerzijds door de rivier de Mehaigne beschermd (die nog steeds tussen het kasteel en het dorp stroomt), en anderzijds door een open ruimte die omringd was door een diepe gracht (waar nu de boerderij is). Op vandaag blijft er maar één slotgracht over, die zich aan de westkant ontdubbelt.
Vertaald door Bénédicte Deckers (www.bien-dit.be), april 2022.
Bron : Eugène POSWICK, "Histoire du Comté de Fallais", Liège, 1890.
Le château de Fallais est mentionné dans plusieurs ouvrages et articles repris ici.